Welke straffen en maatregelen kent het jeugdstrafrecht?

Het jeugdstrafrecht is op veel belangrijke punten anders dan het volwassenenstrafrecht. Niet alleen zijn de taakstraffen en maatregelen anders, maar er zijn ook leerstraffen gericht op het aan- of afleren van bepaald gedrag.

Overtredingen: geldboete of taakstraf.
Misdrijven: geldboete, taakstraf of Jeugddetentie.

Jeugddetentie kan voor 12 maanden worden opgelegd als iemand jonger is dan 16 jaar. Is iemand ouder dan 16 jaar dan kan de duur van jeugddetentie 24 maanden zijn. Het jeugdstrafrecht kent geen voorwaardelijke invrijheidsstelling.

Een jongere kan volgens het jeugdstrafrecht detentie opgelegd krijgen maar ook taakstraffen en leerstraffen. Dat kan zijn:

Een werkstraf voor maximaal 200 uur.
Een leerproject van maximaal 200 uur.
Een combinatie van een werk- en leerstraf voor maximaal 240 uur.

Geldt voor een feit een strafbedreiging van zes jaar of meer dan kan niet alleen een taakstraf worden opgelegd. Dat geldt ook voor feiten die een ernstige inbreuk op de integriteit van het slachtoffer tot gevolg hebben gehad en zedenmisdrijven. Een taakstraf kan worden opgelegd in combinatie met een voorwaardelijke of onvoorwaardelijke jeugddetentie.

Leerstraffen bestaan uit het aanleren en vergroten van sociale en cognitieve vaardigheden of het vergroten van inzicht in risicovol middelengebruik. Als een jongere een leerstraf krijgt dan wordt de tijd van voorlopige hechtenis afgetrokken: het gaat dan om per dag twee uur.

De jongere kan naast een straf of maatregel te maken krijgen met verbeurdverklaring als bijkomende straf. Een andere bijkomende straf is bijvoorbeeld ontzegging van de rijbevoegdheid.

• plaatsing in een jeugdinrichting (PIJ-maatregel)
• gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM)
• vrijheidsbenemende maatregel (VBM)
• onttrekking aan het verkeer van in beslag genomen goederen
• ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel
• schadevergoedingsmaatregel.

Bij een zeer ernstig delict kan een jongere te maken krijgen met de PIJ-maatregel (Plaatsing in Inrichting voor Jeugdigen).  Dat betekent plaatsing in een justitiële jeugdinrichting of ‘elders’ (bijvoorbeeld een TBS-kliniek voor meerderjarigen). Het doel is dat de jongere een intensieve behandeling en begeleiding krijgt ter voorkoming van herhaling van het misdrijf.
De PIJ-maatregel kan ook voorwaardelijk worden opgelegd.

De gedragsmaatregel (GM) of gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM) is bedoeld voor minder ernstige delicten. Het gaat vaak om veelplegers of mogelijke veelplegers maar een first offender met bepaalde gedragsproblemen kan hier ook mee te maken krijgen. De gedragsmaatregel duurt minimaal 6 en maximaal 12 maanden. De maatregel kan maximaal voor dezelfde periode worden verlengd.

Deze maatregelen kunnen worden opgelegd met vervangende jeugddetentie als niet aan de opgelegde maatregel wordt voldaan. Voorbeelden:

• Straatverbod
• contactverbod
• gebiedsverbod
• meldplicht

Bij nachtdetentie gaat iemand overdag gewoon naar school en is ’s avonds, ’s nachts en in het weekend in een justitiële jeugdinrichting. Nachtdetentie is een vorm van voorlopige hechtenis waarbij iemand zijn school/opleiding kan blijven volgen.